gen. bryg. Heliodor Cepa

    Heliodor Cepa urodził się 29 listopada 1895 roku w Mieszkowie (jego ojciec był piekarzem), a w latach 1907–1914 uczęszczał do gimnazjum w Jarocinie.
    Gdy wybuchła I wojna światowa, 24 września 1914 roku został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego, do oddziału telegrafistów w Poznaniu. W Korpusie Poznańskim ukończył kurs aspirantów oficerskich.W maju 1915 roku skierowano go do Oddziału Telegraficznego Nr 83, który wchodził w skład niemieckiej 83 Dywizji Piechoty. Dywizja ta brała udział w walkach na frontach wschodnim i zachodnim. Heliodor Cepa został odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy i 15-go grudnia 1918 roku powrócił po demobilizacji do Mieszkowa.
    1 stycznia 1919 roku zgłosił się na ochotnika do organizującego się w Jarocinie oddziału piechoty 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich biorąc czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim. Ze względu na charakter przeszkolenia wojskowego został wreszcie organizatorem łączności w oddziałach powstańczych na froncie południowym. W dniu 25 marca 1919 roku awansowano go na stopień podporucznika wojsk powstańczych, a 25 czerwca 1919 roku przeniesiono do Wydziału Łączności Głównego Dowództwa Sił Zbrojnych Wielkopolski. W 1920 roku awansował do stopnia porucznika, a pod koniec tego roku do stopnia kapitana. Gdy nastąpiło połączenie wojsk powstańczych z Wojskiem Polskim Heliodor Cepa został dowódcą kompanii łączności a potem szefem łączności Syberyjskiej Brygady Piechoty, z która wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, i tę funkcję pełnił do 1921 roku. 12 lutego 1921 mianowano go kierownikiem referatu w Wydziale Łączności Departamentu VI Ministerstwa Spraw Wojskowych. Funkcję tę pełnił do 1926 roku kończąc w międzyczasie kilka kolejnych kursów dla oficerów łączności. 3 maja 1926 roku otrzymał awans do stopnia majora. W latach 1926–1927 był dowódcą batalionu w 1-m Pułku Łączności, a stamtąd został skierowanych na studia w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie studiował od 1927 do 1929 roku. Po ukończeniu tych studiów został mianowany Dyrektorem Nauk (przełożony wykładowców, laboratoriów, pracowni i plutonu obsługi) w Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu, gdzie przez jakiś czas pełnił też w ramach zastępstwa obowiązki komendanta. Po powrocie ze stażu we Francji, w 1930 roku, został wykładowcą i kierownikiem katedry łączności w Wyższej Szkole Wojennej. Awansował do stopnia podporucznika i funkcję kierowniczą pełnił do 1932 roku, zaś 8 czerwca tegoż roku został mianowany Komendantem znów Centrum Wyszkolenia Łączności z Zegrzu, którym pozostał do 10 stycznia 1934 roku. Następnie, aż do wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję dowódcy wojsk łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1936 roku otrzymał awans do stopnia pułkownika. Gdy powstało Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego Heliodor Cepa został Naczelnym Dowódcą Łączności i funkcję tę pełnił do momentu przekroczenia granicy z Rumunią 18 września 1939 roku. Stamtąd wraz z innymi członkami naczelnego dowództwa przedostał się do Francji, a po utworzeniu dowództwa Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie od 10 listopada 1939 do 12 sierpnia 1945 roku był dowódcą wojsk łączności. Po wojnie wrócił do Polski, ale już 22 maja 1946 roku dostał rozkaz o mobilizacji do Wojska Polskiego i mianowany szefem Oddziału VI Sztabu Generalnego WP. Pozostał nim do 1948 roku, kiedy to w stopniu generała brygady objął stanowisko szefa Oddziału VIII Sztabu Generalnego WP. Potem został szefem Katedry Łączności Akademii Sztabu Generalnego. Zwolniono go z pełnionych funkcji w 1949 roku.

    16 lipca 1950 aresztowano go pod zarzutem udziału w konspiracji mającej na celu obalenie władz państwowych. Dochodzenie umorzono jednak z braku jakichkolwiek dowodów winy. Zwolniony z aresztu 8 lutego 1955 roku otrzymał rozkaz o przeniesieniu do rezerwy.

    W 1956 podjął pracę w Instytucie Łączności na stanowisku naczelnego inżyniera. Następnie pracował w Polskiej Agencji Prasowej również na stanowisku naczelnego inżyniera. Przeszedł na emeryturę w 1966 roku.
    Po przejściu na emeryturę włączył się w działalność społeczną. Został członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz głównej Komisji Ligi Obrony Kraju. W 1967 roku założył Klub Kombatantów Wojsk Łączności skupiający byłych żołnierzy łączności z okresu 20-lecia międzywojennego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W swojej karierze wojskowej prócz Krzyża Żelaznego II klasy otrzymał również inne odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Walecznych Order Krzyża Grunwaldu III klasy, Krzyż Niepodległości, Krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski i wreszcie Krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski w 1964 roku. Do jego dorobku należy wydana niedawno przez wydawnictwo ZP Grupa książka: Wybrane zagadnienia łączności armii II Rzeczypospolitej.

    Heliodor Cepa zmarł 16 kwietnia 1974 w Warszawie. Został pochowany w kwaterze powstańców wielkopolskich na powązkowskim cmentarzu wojskowym.

ml

Opracowano na podst. wikipedii.