Kiedy i w jakich okolicznościach powstała osada Mieszków, skąd się wzięła nazwa i jakie miała znaczenie w okolicy – tego nie wiemy. Jako ciekawostkę zacytować można Kwartalnik historyczny Tom 112 wyd. 3 z roku 1923, str. 202, gdzie autor przedstawia relację szwedzkiego kronikarza: „(…) ze Szwecji Styrbjörn walczy z polskim Miszką – Börnem w Jonsburgu nad ujściami Ody. Osiedlili się członkowie rodu Miszków-Bjornów nad Wartą, zakładając osadę Miszków – dziś Mieszków w pow. jarocińskim, rzecz ciekawa między osadami Rusko, Cerekwica z jednej strony a Iwanowem z drugiej (villa Ivani).”. Zagadką jest też znany nam Dokument nr 365 z 30 listopada 1257 roku, w którym książę Bolesław ustanawia parafię Św. Marcina w Jarocinie. Pojawiają się w nim trzy miasta wyliczone jedno po drugim:
"...Czelcza et Mireci et Iaroczino civitatem nuncupantur,...",
z których jedynie owo zagadkowe Mireci nie zostało jak dotąd zidentyfikowane. Wiemy jednak, że Mieszków istniał już przed rokiem 1282, bo w roku 1290 biskup poznański, Jan Gerbisz, własnym nakładem założył tu parafię i konsekrował kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Wieś należała wtedy do rodziny Drogosław herbu Wieniawa. Najdawniej wzmiankowani proboszczowie mieszkowskiej parafii to: Marcin (1390), Jan (1433) i Sylwester (1486).Jakie były losy Mieszkowa w tym czasie, bliżej nie wiadomo. Z zapisów ksiąg dowiadujemy się jednak o Wolimirze z Mieszkowa herbu Drogosław, który daje o sobie znać w 1397 roku i w latach późniejszych.
W 1438 dziedzice Mieszkowa, bracia Jan i Mikołaj Mieszkowscy h. Drogosław zapisali czynsz roczny na Wolicy Hinkowi, mieszczaninowi z Jarocina. W 1443 Jan Mieszkowski był już księdzem. Następnie syn Wolimira, Mikołaj, w 1447 roku „puścił wolno Mikołaja z Mieszkowa, syna Świętosława z pozwu o głowę” ze sprawy o zabójstwo. W 1446 bracia, ks. Jan (pleban z Pępowa) i Mikołaj, całe swoje dziedzictwo (Mieszkowo Polskie, Wolicę Pustą, Stramice Puste, oraz połowę Mieszkowa Niemieckiego) wymienili na wieś Jasienice (dziś Jasień).
Właścicielem stał się Wincenty Furman (teraz już z Mieszkowa więc Mieszkowski) herbu Doliwa. Jego synami byli Benedykt, Wincenty, Jan, Andrzej i Janusz. Benedykt był kanonikiem i oficjałem gnieźnieńskim, Wincenty pozostał na dobrach w Mieszkowie. Po jego śmierci wdowa sprzedała łan pusty w Wolicy i folwarczek w Mieszkowie Mikołajowi Mieszkowskiemu h. Odrowąż, a swoje części na Mieszkowie i Wolicy zapisała drugiemu mężowi. Jan był kantorem gnieźnieńskim i kanonikiem poznańskim. Janusz ok. 1512 roku już nie żył. I tak herb Doliwa zniknął z kart naszej historii, powróćmy zatem na krótką chwilę do Drogosławiczów.
W roku 1470 pojawiają się w księgach pyzdrskich bracia Stanisław i Piotr (synowie Mikołaja), zapisujący dług 40 grz. bratu Świętosławowi. W1471 roku Świętosław Mieszkowski kupił od brata Stanisława część w Mieszkowie. W 1505 roku córki Świętosława Mieszkowskiego – Elżbieta i Małgorzata sprzedały połowę Wielkiego Mieszkowa Mikołajowi Cieleckiemu za 100 grzywien.
Pojawiają się również w księgach aż do końca lat pięćdziesiątych XVI wieku bracia niedzielni z Chwałkowa – Mikołaj i Andrzej Mieszkowscy h. Odrowąż. W 1517 roku dzielą oni między siebie dziedziczoną po rodzicach część w Mieszkowie Polskim i Niemieckim oraz w Wolicy Pustej. Mikołaj wziął połowę dworu w Mieszkowie Polskim, a w 1523 od wdowy po Wincentym Mieszkowskim (h. Drogosław) kupił łan roli w Wolicy i folwarczek w Mieszkowie. W 1528 odkupił od brata (Andrzeja) połowę osiadłego łana w Wolicy Pustej. W kolejnych latach bracia wymieniali między sobą części Mieszkowa i Wolicy Pustej. Od Marcina Kolnickiego i jego żony kupił w 1537 roku za 600 grz. część Osieka, a w 1542 razem z bratem odkupili od Jana Cieleckiego połowę Mieszkowa niemieckiego. Ciekawą postacią był ów Mikołaj Mieszkowski herbu Odrowąż. Po nim nastał syn z pierwszego małżeństwa – Piotr Mieszkowski występujący w księgach od 1550 roku, który widać kontynuował ideę ojca, by znów połączyć dobra Mieszkowskie, bo w 1564 roku kupił od swych braci stryjecznych (Jana i Jakuba Mieszkowskich) ich połowy w Mieszkowie Polskim i Niemieckim, Wolicy Pustej oraz części w Stramicach Wielkich i Małych za 16.000 zł.. Kolejnymi dziedzicami Mieszkowa byli jego synowie: Wojciech, Jan, Andrzej i Mikołaj.
Zagadką jest, czy Piotr Mieszkowski h. Odrowąż, kanonik poznański i warszawski, sufragan włocławski i sekretarz królewski, który znany jest z dzieł drukowanych: „Polonus iure politus mores patios ad leges conformans.” Calisiae 1630 (ku przestrodze podróżującym) oraz „Commedia Spei, quae omnibus aequam, nulli certam spem esse ostendit.” 1641 pochodzi właśnie z Mieszkowa, czy też nie. Z pewnością wywodzi się jednak z naszych Odrowążów, o czym świadczy jego nazwisko. Niestety nie zachowały się księgi kościelne z tego okresu.
Pewne informacje znajdujemy w notach z wizytacji w naszej parafii. W nocie z wizyty Happa w 1610r. znalazła się informacja, że drewniany kościół jest w dobrym stanie. Właścicielami Mieszkowa byli w owym czasie Andrzej i Wojciech Mieszkowscy. Jednak nota z wizyty Gnińskiego w roku 1683 zawiera już informację, że: „Kościół w Mieszkowie, po opuszczeniu go z przyczyny wielkiego spustoszenia przez Wielebnego Jana Cieńskiego był od roku 1654 bez pasterza.”. Około roku 1670/78 odbudował go od fundamentów kolejny dziedzic Mieszkowa - Stanisław Mieszkowski. Ten nowy kościół był już pod wezwaniem Wszechmocnego Boga, N.P. Maryi, św. Stanisława i Wszystkich Świętych. Sufragan poznański, Maciej Kurski (albo Krzycki), poświęcił ten nowy kościół w 1678 roku. W czasie wizyty Gnińskiego najdawniejszym dokumentem mieszkowskiego kościoła był przywilej kardynała Fryderyka Jagiellończyka na pewne odpusty nadany w roku 1501.
ml